Japonyayla İlişkilerimizin Tarihi
Sultan Hamid devrinde, "Servet-i Fünun" ve diğer dergilerde bol bol Japonya'dan bahsediliyordu.. Hele 1905'de Japonya Çarlık Rusya'sını da yenince, büyük devletlerin gözünde korkulacak bir güç oldu. Ortadoğuluların, yani Avrupa'ya her gün daha fazla düşman olan bu Müslüman halkların gözünde ise Japonya, hayranlık uyandıran bir ülkeydi artık..
Osmanlı İmparatorluğunda ve İran'da, her türlü ve her dilden yayın organı ; Japon ulusundan yarı ciddi, yarı efsanevi bir tonla söz ediyordu. Bizde, alışılmışın dışında bir hızla, Rus-Japon Savaşı üzerine üç ciltlik etraflı bir inceleme derhal yayımlandı. Sadece okumuş yazmış takımı değil, çarşı ve pazardaki ahali de Japonların "Avrupalı gavurların" hakkından geleceğine inanıyordu. Örneğin o yıllarda Japon İmparatoruna yazılan "Mikadoname" başlıklı Farsça bir kasidenin taş baskı nüshaları Hint'de ve İran'da çarşıda pazarda satılıyordu. Bu kasideyi, Şirazlı bir şair, eski şehnameler türünde kaleme almıştı.. Japon halkı bizlere çok sempatik geliyordu ama bu "platonik" yakınlık ; diplomatik ilişkilerin kurulması için yeterli olmadı. Neden mi ? Çünkü, Japonya İstanbul'da elçilik, başka şehirlerde de konsolosluklar açınca ; İngiltere, Fransa, Hollanda, Rusya ve Almanya gibi kapitülasyon haklarından yararlanmak isteyeceklerdi de ondan !..
Ekonomik uyanış çağını yaşayan Osmanlı, hele Jön Türkler, bu yüzden Japonlar ile diplomatik ilişki kurmaktan kaçındılar.. Osmanlı subayları da bütün dünya gibi Japon ordusuna hayrandı. Disiplini, gece savaşlarındaki üstünlüğü, askerinin dayanıklılık ve sebatı, çalışkanlıkları herkesi büyülüyordu. Sadrazam Said Halim Paşa ve İttihatçı Kabine, Birinci Dünya Savaşı öncesi, Japonların Osmanlı Bahriyesine yardım etme ve danışman subay yollama önerisini, hayıflanarak duymazlığa geldiler. Avusturya-Macaristan Elçisi Pallavici'nin bir raporuna göre ; bu yüzden, Japon diplomatlarını İstanbul'da görmekten inatla kaçınıyorlardı..
(İLBER ORTAYLI)
Blog Hakkında
0 comments
Yorum yaptığınız için teşekkür ederiz.