Bozulan Osmanlı Ekonomisi

By Tarihten Anekdotlar Haziran 30, 2016 Anekdotlar, Bozulan Osmanlı Ekonomisi, Eski Türk Devletleri

"93 Harbi" diye bildiğimiz 1876-77 Osmanlı-Rus Savaşı Osmanlı maliyesini derinden sarsan savaşlardan biriydi. Devlet, aynı Kırım Savaşı sırasında yaptığı gibi, bu savaşta da "93 Kaimeleri" adıyla hatırlarda kalmış paraları bastırdı. Ancak hem savaşın kötü gidişatı hem de sahte paraların piyasada dolaşması nedeniyle kaimelere kimse itibar etmedi. Hazine, tütün ve ispirtolu içkilere zam yaparak piyasaları rahatlatmaya çalıştıysa da başarılı olamadı. Toplanan 93 Kaimeleri, Beyazıt Meydanında halkın huzurunda demir kafesler içinde yakıldı..

1915 yılına gelindiğinde Osmanlı maliyesi kara kara Birinci Dünya Savaşı'nın masraflarını düşünüyordu. Kaime basamazdı, halk rağbet etmiyordu. İngiltere ve Fransa'dan borç isteyemezdi, savaşta rakip devletlerdi. Son çare, savaşta müttefikimiz olan Almanya'dan yardım almaktı. Maliye bürokratları, Alman hükümeti ile 6,5 milyon altın lira borçlanma konusunda anlaşmaya vardı. Bu paralara karşılık kağıt banknotlar basılacaktı. Ancak savaşın tahmin edilenden uzun sürmesi Osmanlı maliyesinin yeniden sıkışmasına neden oldu. Artık Almanya'nın da borç verecek durumu yoktu. Devlet en sonunda altın karşılığı olmayan kağıt paralar basmak zorunda kaldı. Savaşın sonlarına doğru Osmanlı'da kağıt para miktarı 155 milyon liraya kadar yükseldi. Tabii bu durum hem kağıt paraların değerinin düşmesine hem de enflasyonun önlenemez bir şekilde artmasına neden oluyordu. Bu arada hükümet bir tedbir olarak iç borçlanma yoluna gidilmesine karar vererek tahvil çıkarmaya başladı. Üstelik çıkartılan tahvillerin rağbet görmesi için kampanyalar yapıldı, konferanslar verildi, reklamlar yapıldı.. Nihayetinde yaklaşık 180 milyon lira tutarında tahvil satıldı. Halkın tahvillere gösterdiği bu rağbetten şunu anlıyoruz ki, insanlar ya da kurumlar aslında bu tahvilleri alarak kazançtan çok imparatorluğun itibarını kurtarmak istemişlerdi...

(MURAT KUTLU, "Sıradışı Osmanlı")