Dünyanın İlk Ticaret Demiryolu
Dünyanın ilk ticari demiryolu 1830'da İngiltere'de yapıldı. 1850'de Batı ülkeleri neredeyse 40 bin kilometre demiryoluyla baştan başa örülmüşken, Asya, Afrika ve Latin Amerika'nın tamamında yalnızca 4 bin km ray döşenmişti. 1880'de Batı, 350 bin kilometreden fazla demiryoluna sahip olduğunda, dünyanın geri kalanında bu rakam yalnızca 35 bin km idi ve bunun büyük kısmı da İngilizlerin Hindistan'da inşa ettikleriydi. Çin'deki ilk demiryolu ancak 1876'da açılabildi. Uzunluğu 25 km idi ve Avrupalılar tarafından yapılmıştı. Ertesi yıl Çin hükümeti bu demiryolunu yok etti. 1880'e gelindiğinde Çin İmparatorluğu'nda tek bir demiryolu bile yoktu.. Türkiye'de ilk demiryolu yapımına 1857'de başlandı ; 28 Aralık 1860'da İzmir'i Torbalı'ya bağlayan hat, daha sonra Aydın'a kadar uzatıldı. Bir İngiliz şirketi tarafından inşa edilmişti ve İngilizler işletiyordu.. Kurulduğu 1923 yılında, Britanya'nın üç katından fazla toprağı olan Türkiye Cumhuriyetinde 4 bin kilometreden az demiryolu vardı.. Çinliler ve Türklerin elinde buhar makinesi gibi teknolojik yenilikler bulunuyordu (bunlar bedavaya kopyalanabilen veya satın alınabilen şeylerdi). Öte yandan, Batı'da ortaya çıkması ve olgunlaşması yüzyıllar süren değerler, mitler, hukuki araçlar ve sosyopolitik yapılar bu ülkelerde mevcut değildi ve bunlar kolayca kopyalanıp içselleştirilemiyordu. Fransa ve ABD İngiltere'nin hemen arkasından hızlıca ilerleyebildi çünkü Fransızlar ve Amerikalılar, zaten İngiliz mitlerinin ve toplumsal yapılarının en önemli kısımlarını paylaşıyorlardı. Çinliler ve Türkler ise hem farklı biçimde düşündükleri hem de toplumlarını farklı şekillerde örgütledikleri için farkı bu denli hızlı kapatamadılar..
(YUVAL NOAH HARARI, "Hayvanlardan Tanrılara SAPIENS")
Blog Hakkında
0 comments
Yorum yaptığınız için teşekkür ederiz.