1920-1921 İzmir'i
1920-1921 yılları sırasında hazırlanan İzmir Amerikan Konsolosluğu verilerine göre ("A Survey of Some Social Conditions in Smyrna, Asia Minor") , Birinci Dünya Savaşı öncesi, İzmir nüfusu 400 bin civarındadır.. Türkler : 165.000 Rumlar : 155.000 (Osmanlı uyruğu : 115.000, Yunan uyruğu : 40.000) Yahudiler : 35.000 Ermeniler : 25.000 Yabancılar : 20.000 (İtalyan : 16.000, Fransız : 3.000, İngiliz : 2.000, Amerikalı : 200 ) Mondros Mütarekesi sonrasında, şehre 100.000 dolayında Rum'un geldiği belirtilmektedir ; ama bunların Yunanistan'dan mı, Ege adalarından mı yoksa İç Anadolu'dan mı geldiğini kestirmek zor.. Kentteki ticari ve sınai uğraşlar büyük ölçüde gayrimüslimler tarafından yürütülmekte. Türk nüfus ise genellikle resmi görevlerde çalışıyor ; diğerleri ise ırgat, hamal ya da Türk mahallesinde küçük esnaf.. Rumlar bankerlik yapıyor, ticari işletmelerde memur, aşçı, hizmetkar, vasıflı iş gücü, tamirci ve dükkan sahibi.. Ayrıca ithalat ve ihracatla da yoğun bir biçimde ilgileniyorlar.. Ermeniler kuru meyve ticaretini ellerinde bulunduruyorlar.. Yahudiler ise hırdavatçı ya da nalbur.. Kentteki İngilizler ve Fransızlar büyük ihracatla uğraşıyorlar.. Rapora göre kentin Avrupa Türk olmayan mahallelerinde genelde Türkçe konuşuluyor. Kentte Türklerin bir kısmı hariç hemen herkes Rumca biliyor. Fransızca ise üst sınıfların dili ; okumuş, güngörmüş kişiler konuşuyor. Ayrıca Avrupalılar ve Levantenler de Fransızcayı tercih ediyorlar.. Bazı Hristiyanlar, Yahudiler ve sınırlı sayıda Türk İngilizce de biliyor. İtalyanlar dışında İtalyanca konuşan pek az.. Rapora göre, İzmir'de yaşam tarzı son derece "liberal" ; hatta israfa varacak kadar.. Moda açısından İzmir, Paris'in küçük bir örneği..Giyim kuşam ve süse İzmirli büyük meblağ harcıyor. Her türlü giysi, ayakkabı, tuvalet eşyası Fransa, Almanya, İngiltere, İtalya ve Amerika'dan getirtiliyor.. 159 mahalleden oluşan İzmir'in 1918 yılı belediye geliri 126.730 Osmanlı lirası. Belediye reisi 35 lira, genel sekreter ya da "mektupçu" 20 lira ; belediye doktorları da 6-12 Osmanlı lirası arasında aylık alıyor.. Kuşkusuz, savaş enflasyonu sonrası bu maaşlar son derece yetersiz. Bu nedenle rüşvet ve bahşiş olağan seyrinde devam ediyor !..
(ZAFER TOPRAK, 1920-1921 İzmir'i")
Blog Hakkında
0 comments
Yorum yaptığınız için teşekkür ederiz.